BONA ANNADA 2011

La sason del gratacuol

Lo gratacuol (o garraba) es la fruta del garrabièr.

S’emplegava autres còps per far de farsejadas, mas se pòt utilizar per far de confituras gostosas. Lo problèma es qu’aquò o se cal ganhar !

D’en primièr se cal acarar amb lo vegetal espinut (amistós coma un garrabièr !), val mai se cargar de pelhas vièlhas e se cambiar en singlar. Cal tanben s’armar de paciéncia : auretz vòstre kilò benlèu al cap d’una ora… Un conselh : i cal pas anar amb la saqueta en plastòc del supermercat que se desboselarà sul pic d’un còp d’espina e auretz lo trabalh escampilhat pel sòl !

Per la seguida, es un trabalh fastigós que balha a pro pena 1,5 kg de confitura per 4 kg de fruta.

Vaquí la recèpta de gratacuol (o garraba).

Lavar las garrabas dins d’aiga, levar las branquetas, las fuèlhas, etc.

Dins un pairòl, cobrir d’aiga e far bolhir 30 min.

Daissar enfregir. Quand es tebés, passar a la molineta, grasilha mejana.

Pesar e ajustar 1/3 del pes de sucre.
Tornar far prene lo bolh.

Botar en topin.

Ieu ajusti un pecic de polsa de caróbia per espessir e perfumar.

Lo gratacuol es comol de bonas causas per la santat.

Composicion :

- pectina ;

- sucres (dont lo sorbitòl) ;

- polifenòls (tanins) : pròanocianidòls e flavonoïdas ;

- vitaminas : vitamina C (acid ascorbic) 0,5 à 1,7 % , vitaminas del grop B ;

- autres acids organics : citrica, malica.

Ara, nos podèm congostar !

Noveleta de Nadal

Es lo temps de Nadal, e i a un fum de mond uèi dins lo metrò.

        Subte, un tindament ressona. Sul pic, un òme se debigossa bravament. S’afana mai que mai. Tortilha que tortilharàs. Ensaja de s’enfonilhar la man dins la pòcha. Es malaisit qu’es pas de creire amb tot aquel mond quichats coma de sardas. Es pas de bon far qu’es sietat. Totjorn la musica, quina pega ! Quita pas de bolegar fèrme.

        Ara s’es quilhat. Capitarà o pas ? Enfin, la man es dins la pòcha. Furga, fosega furiosament. E tot d’una, fin finala , sortís lo mocador. Raspa ! D’un gèst rabent mas biaissut, lo mocador trapa, còp sec ça que la, la gotassa que nasejava dangierosament e menaçava de s’escapar del cap d’un nas grandàs, roginós e lusent per s’escampar qual sap ont ?

La sonariá ?

Es lo despertador que campaneja, es ora de se levar !

E cric e crac lo sòmi es acabat.

Present : lo camin de Damas

Per Nadal vos vòli far un pichon present qu’aquela pauseta n’es un. Per ieu, una vertadièra revelacion… e cossí dire ? la confirmacion que :

- Lo sud es quicòm qu’existís, quicòm de fòrt (culturalament).

- La mar miègterranèa es pas qu’un lac coma o disiá Josèp Delteil.

- Avèm fòrça de veire amb lo mond oriental (mercès A. Surre Garcia per sas conferéncias : Los Orients d’Occitània).

- Una cançon, coma un aucèl migrator…

- La cultura universala o pas.

- La cultura umanista o pas.

- La libertat coma una cançon.

- Una flor que seguís son camin, la Nigèla Damasquina de J-C. Forêt (Sang e saba) ?

- Una filha que cresiam perduda e que tòrna encara mai polida.

Es aquí lo miracle : una version libanesa de Adieu paure Carnaval ! Wa Habibi per Savina Yannatou, cantaira grèga e sos amics Ayoub Bout e Miquèl Gil Primavera, sièis minutas d’emocion blosa aquí :

Bon Nadal a totes !

França Musica

Diluns 13 de decembre, Richard Galliano èra convidat sus França Musica per Alex Taylor dins l’encastre de l’emission « Musique matin». Es un musicaire (acordeonista) que s’interessa dempuèi totjorn al jazz mas tanben a totas las musicas popularas. Tornava bèl just d’America del Sud, particularament de Brasil ont aviá vistalhat lo Nordeste. N’èra encantat e parlèt amb fòrça emocion del fòrro. Evoquèt tanben son trabalh amb d’artistas coma Nougaro, Barbara, Gréco. Parlèt de Bach e de la musica classica. Viu a Niça e jòga de còps encara amb son paire qu’a ochanta ans passats. Una personalitat atrasenta.
Aquí un escapolon de son talent.



Dimècres 15 de decembre, èra Hervé Di Rosa lo convidat d’Alex Taylor sus França Musica dins l’encastre de l’emission « Musique matin ». Òc, fau bravament de reclama per aquela emission que la tròbi fòrça interessanta. Non, ai pas d’accions a França Musica. Hervé Di Rosa es un artista pintre co-fondator, amb son fraire, del Musèu Internacional de las Arts Modèstas de Seta (MIAM). A l’ora d’ara, viu a Sevilha ont se debana (fins al 30 de decembre 2010) la mòstra que se sona : « Demasiado viejos para el graffiti, demasiados jóvenes para morir ».
Ne vaquí una idèa.

De qué, romegaires ?

Son romegaires los Occitans ? Benlèu qu’aquò’s vertat ? Subretot s’agacham  lo vocabulari que ne parla.

E encara, n’ai segurament desbrembat…

S’acometre

S’encanhar

S’encavalar

S’encanissar

S’encolerar

S’engalinar, s’engalinejar

S’emmoscalhar

Se cabrar

S’enfadar

    S’enfuocar

    S’encolerir

S’enchiprar

S’enferonir

S’emmaliciar

S’endemoniar

S’endiablar

S’enartar

S’encapriçar, s’encapriciar, se capriçar

S’empebrinar

    S’empepinar

    S’encatarriar

S’enfuronar

S’enfuscar,

S’enfumar, s’enfumascar

S’engarçar

S’engastar

S’engarrir

S’engimerrar, s’engimerrir

S’enlanhar

    S’irritar

    S’irar

S’enneïr

S’enrufar

S’emportar

Se montar

S’iragar

S’iràisser

S’enguindar

S’engendarmar

    S’endenhar

    S’enrabiar

S’entaïnar, s’encaïnar

S’entantinar

S’enverenar, s’enverinar

Se corroçar

S’endevar

S’eneguetir

S’embalar

S’embufar, s’embufecar

    S’amalir

    S’embroncar

    Aver la fotra

Montar sus la figuièra

Plan segur, dempuèi 8 sègles, avèm de que…

Revista, revista, revista...

E ben, quina tropelada de blògs LLCER !

Una amorosa de Pei-Lobié amb una decoracion polideta, Occima que nos parla de la bona vila d’Arles, Carole de la pedagogia Freinet, una parpalholejaira audenca nostalgica de las annadas 70 (n'en cal ça que la !), un poeta de las garrigas roquetianas, una cercaira de tresaur en Avairon, una sòcia de rubí de XIII, una Sanquilha afiscada de BD (entre autre), lo blòg de Mimi del còr bèl, una lemosina qu’estima plan son país (normal), una Caròleuh dançaira de tria, un despatriat en Germania, un Marselhés totjorn jove, Tomàs l'afogat de musica, un Pichirico  de las fotòs remirablas, un amorós de Bèla Ciao, un passejaire sul camin d’Augièr.

En mai d'aquò, los qu’an pas esperat la crida de Mela : un Lemosin mai rapid que son ombra (urosament qu'i siás !), una Fadarèla e son blòg gaireben professional, lo polit Cant de l’ochava, un rabelesian pro savi, l’Anchoia, Chichoa en barraquetas.

Coma tot escapolon que se respècta es fòrça mirgalhat, manca pas que lo ratet-lavaire :)

Teatre de La Rampa.

E mai patissiái encara d’una lombalgia, capitèri aqueste dimenge de vèspre de grisalha de me trigossar duscas al vilatge vesin ont se jogava LA PEÇA que cal veire sens mancar : Aristofanadas, femnas al poder, revi    -rat directament del grèc per Marcèu Esquieu e jogat d’un biais remirable per la companhía TIO La Rampa bailejada per Bruno Cécillon. 

http://www.larampe-tio.org/aristofanada-oc.php#

Un vertadièr chal blos. I cal anar ! Un centenat de personas an presada aquela produccion, sens pas tròp de reclama del costat de la comuna qu’èra un espectacle pagat pel Conselh General. Òsca al Conselh General de Garona Nauta. Una meravilha fòrça plan adaptada e modernizada. Tan modernizada qu’ai cregut reconéisser un morre plan conegut.

Per vos ajudar a devinhar aquela cabòça, es pas cada jorn qu’avèm l’escasença d’èsser irrespectuós (desencusatz me pòdi pas reténer), e ben aquí l’avètz.

Tot va plan (revista de premsa)

      "Europencs jos tutèla", títol del jornal L’Humanité del 30 d’octobre. Lo Tractat de Lisbona qu’èra reputat se poder pas cambiar es modificat per perenisar lo Fons d’Estabilitat Financièra e lo botar jos l’autoritat del FMI. Los govèrns poiràn atal balhar tornarmai de moneda publica a las bancas.
      Lo 13 de novembre, L’Alsace declara :  "L’icòna de la democracia birmana Aung San Kyi es liura". Après mai de sèt annadas de residéncia susvelhada, la laureata del Prèmi Nobel de la patz es considerada per d’unes coma sola alternativa a la junta al poder.

   
      "Las enquistas sus l’afar Woerth-Bettencourt, desplaçadas de Nantèrra a Bordèu" anóncia Le Parisien lo 17 de novembre. Los motius evocats son la preservacion de la seguretat publica e la bona administracion de la justícia.
      Le Monde del 19 de novembre nos assabenta : "Mesa en demòra pel CSA après los prepaus sus los « negres » de J-P. Guerlain". Lo pro conegut perfumaire aviá declarat, sus la cadena France 2 : « Sabi pas si los negres an totjorn talament trabalhat… Mas enfin… ».     
       "Los fraisses medicals provocarián una pauretat de las grandas pel mond" es un títol del jornal Le Point del 22 de novembre que fa referéncia a un rapòrt de l’OMS : serián 100 milions de personas d’èsser tocadas cada annada.
      Lo 23 de novembre, en aussissent FR3, aprenèm que los manifestants contra la reforma de las retiradas èran 10 000 a Tolosa. Lo jornalista cugèt bon d’ajustar qu’èran, al mai gròs del movement, unes 250 000. Es pas çò que disián a l’epòca… Mas enfin… coma diriá Guerlain.
      Lo 25 de novembre, Le Nouvel Observateur, relevant una chifra del Collectiu Les Morts de la Rue, escriu que "276 SDF son mòrts en França dempuèi la debuta de 2010". L’association ne rend responsables la solitud, lo sentiment d’èsser inutil e una set pas reconeguda de dignitat. Se poiriá ajustar qu’ara lo fred va pas adobar las causas…

      Lo 26 de novembre L’Express desvela : "Karachi : Sarkosy en primièra linha". E mai lo cap d’estat regetèsse tota responsabilitat, lo sieu nom apareis dins lo dorsièr.

      E en Occitània me diretz ?
E ben en Occitània,  "manifestaràn per la lei", çò ditz La Setmana del 25 de novembre. "Lo Collectiu « Anem òc » prevei una manifestacion granda en 2012 per reclamar la venguda d’una lei de proteccion de las lengas minorizadas de França". Òsca !

Lo temps passa tròp viste...

  Soi un pauc tardièr per ne parlar mas me desencusaretz ?.
Lo 11 de novembre èra l’occasion de festejar la patz e de parlar d’un quicòm que s’ausís pas tròp, vòli dire los monuments als mòrts pacifics. N’i a mai que cresèm. Van de l’evocacion de la patz pel biais de l’expression de las òbras a una forma mai dirècta qu’es l’inscripcion. Veirem pas que la segonda.
L’expression mai espandida clama : « Maudite soit la guerre ». Se trapa a Gentioux (23), Balnot-sur-Laignes (10), St Martin d’Estreaux (42), Equeurdreville-Hainneville (50), Cazaril-Laspenes (31).
A St Martin d’Estreaux, a « Maudite soit la guerre » es ajustat : « … et ses auteurs, les innocents au poteau d’éxécution ». Trobam un autre panèl en latin : « Si vis pacem, para pacem » ( Se vòls la patz, apresta la patz).
   A Clans (06) la condemnacion es mai precisa : « Maudits soient les responsables de la guerre et honneur à ceux qui ont travaillé pour la paix ».
Avèm tanben : « Guerre à la guerre » a Ste Savine (10), Les Noës-près-Troyes (10), Gy-L’Évêque (89) ont es ajustat : « Paix entre tous les peuples », a Chevillon (89) amb tanben « Fraternité entre tous les peuples ».
D’unes rampèlan un comandament de la bíblia : « Tu ne tueras point » a Avion (62) e Peille (06).
   A Rocles (03) se conselha : « Apprenons à supprimer la guerre ».
   A Dardilly (69) es marcat : « Contre la guerre, à ses victimes, à la fraternité des peuples, que l’avenir console la douleur ».
   A Lezoux (63) trobam : « Aux enfants de Lezoux, victimes de la guerre, à ceux qui ont combattu pour l’abolir ».
Podèm trapar tanben de citacions coma a St Appolinaire (69) : « La guerre est le massacre de gens qui ne se connaissent pas au profit de gens qui eux se connaissent mais ne se massacrent pas » (P. Valéry).

O encara a Mazaugues (83) : « L’union des travailleurs fera la paix du monde ». (A. France). E totjorn a Mazargues : « L’humanité est maudite si, pour faire preuve de courage, elle est condamné à tuer éternellement ». (J. Jaurès). Totjorn a Mazaugues, lo conselh de la comuna elegit en 1935 faguèt marcar :
« A bas toutes les guerres ! Vive la république des travailleurs ».
A Château-Arnoux (04) es lo títol dun poema qu’es gravat : « Pax, vox, populi ». (V. Maurel, ancian conse).
       A Riom (63), los fusilhats per l’exemple son pas desbrembats : « L’ARAC aux victimes innocentes des conseils de guerre 1914-1918 et à celles de la milice et de la Gestapo 1939-1945 ». Ni tanpauc a Royère-de-Vassivière (23) ont trobam sus una tomba : « Maudits soient les bourreaux. Baudry n’est pas un lâche mais un martyr ».
     Enfin avèm tanben d’inscripcions en lenga nòstra a Aniane (34) : « La guèrra qu’an volgut es la guèrra a la guèrra, son mòrts per nòstra tèrra e per tota la tèrra » e a Lavercantière (46) ont se tròba la mencion « Paures dròlles ».

E tu, mon vilatge...

Tota semblança amb una situacion reala es pas una vista de l’esperit. Se pòt verificar aquí :

Gardarem La Menude http://www.gardaremlamenude.com/

 FR3 http://sud.france3.fr/info/midi-pyrenees/une-pyramide-de-dechet-contre-un-centre-commercial-65957802.html?onglet=videos

Television

    

          Agachavi la television, lo gat se dormissiá, la menina tanben, tot anava plan planet. De que i aviá a la television ? E ben una partida de rubí te ! De 15 per èsser mai precís. L’equipa de França, amb sa còla de jogaires occitans, s’acarava a la d’Argentina, granda nacion de rubí (e tanben de fotbòl). A un moment, los franceses fan una dèca, l’òme en negre, qu’aviá cargat un vestit roge per l’ocasion, fiula, una escasença de marcar 3 punts pels argentins. Lo tiraire tira, mas la vessiga passa a costat. Alara vesèm lo jogaire macat que se vira cap als colegas per se desencusar, e legissèm suls pòts lo mot prononciat : « Sorry ».

Òc avètz plan legit. Valent a dire qu’un jogaire que sa lenga mairala n'es l’espanhòl, s’exprimís en anglés…

Aquò me rapèla un libre qu’ai legit i a pauc de temps ont i se tracta de los films italians destinats al doblatge : dison pas mai « Buon giorno » qu’es tròp long mas puslèu « Salve », expression vielhanchona e abandonada de longa mas qu’es mai pròche de « bye »….

Soi piòt o alara i a de lengas mai nòblas que d’autras ?

Arqueologia

Epilòg.

        Foguèt sonque un pauc mai tard que Dieu inventèt lo pastagàs per fin que los Marselheses venguèsson pas los mèstres del mond.

Actualitats

     Lo dissabte 6 de novembre dins França tota se debanèt una novèla jornada de mobilizacion contra lo projècte de reforma de las retiradas. Los manifestants èran tres còps mens nombroses que los autres còps e se pausa ara la question de l’aflaquiment e del fracàs definitiu d’aquela protèsta. Tanplan, lo secretari de la CGT a de problèmas amb sa basa. Los sindicats se devon acampar tornamai per soscar cossí acabar lo movement de cauma.

Jornal  presentat pels non grevistas.

     Quand ausissi aquò, me demandi s’aquel mond (los jornalistas non grevistas) se bolegan dins la realitat vertadièra… Pas un mot sus l’avenidor d’un govèrn que recampa 75% de personas contra el, qu’accepta pas cap de dialòg, que ten los mediàs dins sa man (veire los licenciaments dels umoristas de France Inter). Me sembla qu’es un quicòm d’istoric e quitament d’unic dins l’istòria del país nòstre. Emai quand son pas de jornalistas non grevistas, es totjorn la votz del mèstre que s’espandís.

N’ i a que dison que las riquesas produitas foguèron dobladas las vint cinc darrièras annadas e que van encara doblar  d’ara en 2050, de que apasturar las caissas amb una reparticion onèsta. Mas d’aquò n’avètz ausit parlar a la television o a la ràdio ?

Bonjorn a totes e totas,

L’idèa me rabalava dins lo cap dempuèi un brieu… Un blòg…

Mas caliá trapar una ofèrta sens publicitat, d’un manejament aisit, s’es possible en occitan, patin patan e tot aquò.

Autre pensament, un blòg es gaireben un jornal. Aquò vòl dire qu’i cal escriure benlèu pas cada jorn, mas plan sovent. Ajusti : escriure un quicòm que siá interessant evidentament, sequenon… Un quicòm agradiu,  de causas variadas, amb de fotòs, de videòs, de musica , un fum de daquòs, un vertadièr copa cap que.

Mas los problemas tecnics resolguts, sèm pas arribats çaquelà. Se las causas s’adoban plan, que lo blòg es un pauc interessant, lo mond van escriure. E qual s’entrevarà per respondre ? Avètz trobat ? Sètz plan intelligent…

En mai d’aquò, quand vesètz lo blòg (o puslèu l’òbra) de Mela, aquí lo ligam per los que coneisson pas : http://melanizetofre.blogspot.com/, e ben trapatz una mena de complèx …

Alavetz, fin finala lo fas o pas ? Ben, passat per tot, la demanda es faita d’un biais tant gent, amb de precaucions de pertot, de promessas d’ajuda e que te sabi ieu, qu’i anam passar…

Vos sètz marcats ? Veiretz de país !

… e al còp que ven !